Tuja – piękna ozdoba ogrodu czy truciciel?

Tuje, czyli żywotniki, to jedne z najczęściej wybieranych roślin w polskich ogrodach. Lubiane za swój elegancki wygląd, gęsty pokrój i zimozielone igły, pełnią funkcję żywopłotów, osłon i tła dla rabat. Ale im większa popularność, tym częściej pojawiają się głosy krytyczne. Czy tuja to przyjaciel ogrodnika, czy wróg bioróżnorodności?

Zalety tui

• Zimozielona przez cały rok – dekoracyjna nawet zimą.

• Szybki wzrost – szybko tworzy gęstą, naturalną barierę.

• Dobre tłumienie hałasu i wiatru – idealna przy ruchliwych ulicach.

• Łatwa do formowania – nadaje się do cięć, kształtowania i żywopłotów.

• Łatwa dostępność – szeroki wybór odmian i rozmiarów.

Dlaczego niektórzy uważają tuję za „szkodnika” w ogrodzie?

1. Monokultura i nuda w krajobrazie

Tuje są sadzone wszędzie — w miastach, przy domach, na cmentarzach, wzdłuż ogrodzeń.
Ich nadmiar prowadzi do monotonii krajobrazowej, zabijając różnorodność estetyczną ogrodów.

2. Mała wartość przyrodnicza

Nie przyciąga owadów zapylających, ptaków ani drobnych zwierząt – nie oferuje im nektaru, nasion ani schronienia.
Działa jak „zielona pustynia” – ładna dla oka, ale biologicznie uboga.

3. Wypiera inne rośliny

System korzeniowy tui oraz opadające igły, które zakwaszają glebę, ograniczają rozwój innych roślin.
Gęsty cień i brak światła blokują rozwój runa ogrodowego.

4. Wysokie wymagania pielęgnacyjne

Choć uważana za łatwą w uprawie, tuja często wymaga:

• podlewania (źle znosi suszę),

• nawożenia,

• ochrony przed chorobami grzybowymi i szkodnikami (np. ochojnik, przędziorek),

• regularnego cięcia.

5. Nie ekologiczna moda

Coraz częściej mówi się o zjawisku „tujozy” – czyli przesadnego sadzenia tui bez refleksji nad ich rolą w ogrodzie.
To trend sprzeczny z ideą ogrodów naturalnych i bioróżnorodnych, promujących gatunki rodzime i pożyteczne dla przyrody.

Co sadzić zamiast tui?

Jeśli chcesz zachować funkcję osłony, ale zadbać o estetykę i przyrodę – oto alternatywy:

• Ligustr pospolity

• Berberys Thunberga

• Grab pospolity

• Buk zwyczajny

• Laurowiśnia wschodnia

• Cis pospolity

• Świerk serbski

Te rośliny dają cień, osłonę i są przyjazne dla ptaków i owadów.

Tuja może być praktycznym i estetycznym elementem ogrodu, o ile nie zdominuje całej przestrzeni. Sadź ją świadomie, łącz z innymi roślinami, wybieraj odmiany odporne na choroby i dbaj o różnorodność. Tylko wtedy ogród będzie nie tylko piękny, ale też pełen życia.